وب نوشت های محمدمهدی داور



بیت اول گلشن راز شیخ محمود شبستری رحمه الله علیه

بنام آنکه جان را فکرت آموخت
چراغ دل به نور جان برافروخت

شیخ محمود شبستری، این عارف بزرگوار ابتدای این گلشن و باغ بزرگ حکمی خود را که الحق از شاهکارهای ادبیات فارسی و ادبیات عرفانی و حکمت است را با حمد، خدای تبارک و تعالی آغاز می کند. شیخ در مصراع اول از دو هدیه بزرگ الهی سخن می گوید. یکی جان است و یکی فکرت. حکیم ابوالقاسم فردوسی اعلی الله مقامه الشریف نیز اثر بزرگ شاهنامه را با به نام خداوند جان و خرد آغاز می کند و شیخ شیرین سخن، سعدی علیه الرحمه بوستان را با به نام  خداوند جان آفرین آغاز می کند.
این جان همان روح انسان است، همان است که خدای تبارک و تعالی در کتاب مبین چنین فرموده است: فَإِذَا سَوَّیْتُهُ وَنَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی فَقَعُوا لَهُ سَاجِدِینَ» (سوره ص/ 72)
جان همان است که ملائک مقرب به درگاه احدیت، به انسان سجده کردند. و این جان عامل و علت خلیفه شدن انسان است و این جان است که پذیرای فکرت است، پس باید جانی باشد تا فکرتی باشد. پس به عبارتی در اصل این جان است که ظرفیت فکرت را دارد، و این جان است که ظرفیت ناطق بودن انسان را دارد، منطقیون گفته اند که "انسان حیوان ناطق است" و قدرت نطق انسان و قدرت تفکر و تعقل انسان را فصل ممیز او از سایر موجودات دانسته اند. ولی باید چنین گفت که در اصل این لطافت جان آدمی است که فصل ممیز حقیقی او است، و این جان است که پذیرای همین قدرت تعقل و تفکر است، و اگر روح لطیف و عجیب انسان نبود، هیچ جانی پذیرای قوه تفکر و تعقل نبود. پس اولین موهبت عظیم الهی، جان است و سپس فکرت. و فکرت در جان آدمی تجلی می یابد. و مجددا باید متوسل شویم به کلام شیخ سعدی رحمه الله علیه که چنین سروده است: تن آدمی شریف است به جان آدمیت/ نه همین لباس زیباست نشان آدمیت

محمدمهدی داور

12/ 12/ 1398


ز احمد تا احد یک میم فرق است
جهانی اند این یک میم غرق است
"گلشن راز شیخ محمود شبستری"
مهمترین ارهاصاتی که قبل از تولد و همچنین هنگام تولد پیامبر عظیم الشان اسلام حضرت ختمی مرتبت(ص) اتفاق افتاد چنین است:

 ابلیس تا هفت آسمان بالا می‌رفت و مسائل غیبی را گوش می‌داد و اخبار آسمان‌ها را می‌شنید، وقتی حضرت عیسی( ع) متولد شد او را از سه آسمان منع کردند و (بعد از آن) تا چهار آسمان بالا می‌رفت و چون حضرت رسول اکرم (ص) متولد شد او را از همه آسمان‌ها منع کردند و شیاطین را با تیرهای شهاب از درهای آسمان‌ها راندند.

صبح روزی که حضرت محمد مصطفی (ص) متولّد شد، همه بت‌های عالم به رو بر زمین افتادند.

در آن روز ایوان کسری لرزید و 14 کنگره آن افتاد.

در آن روز دریاچه ساوه که سال‌ها آن را می‌پرستیدند فرو رفت و خشک شد.

وادی سماوه که سال‌ها کسی آب در آن ندیده بود آب در آن جاری شد.

آتشکده فارس که هزار سال خاموش نشده بود در آن شب خاموش ‍ شد.

طاق کسری از میانش شکست و دو قطعه شد.

نوری در آن شب از طرف حجاز ظاهر شد و در عالم منتشر گردید تا اینکه به مشرق رسید.

در آن صبح، تخت همه پادشاهان وقت، سرنگون شده بود.

در آن روز، همه پادشاهان وقت، لال شده بودند و نمی‌توانستند سخن بگویند.

در آن روز، علم کاهنان از بین رفت و سِحر ساحران باطل شد


استاد دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی در روز بزرگداشت شیخ اشراق

عصر روز سه شنبه پانزدهم مرداد 1395 در موسسه فلسفه و حکمت

سهروردی همان فردوسی حکیم است و فردوسی همان سهروردی حماسی

دکتر دینانی در ابتدای سخن، ضمن بیان اینکه شیخ اشراق 800 سال است که به درستی شناخته نشده گفت: سهروردی حتی در ایران هم شناخته شده نیست و دلیل آن را هم می‌توان در خصومت فیلسوفان غربی و خصوصاً عربی با حکمت اشراق یافت. شیخ اشراق خود اشاره می‌کند "من آمده‌ام که احیای حکمت خسروانی کنم" و چون جامعه غرب و عرب با ارسطو و افلاطون مشکل دارد با شیخ اشراق هم مشکل دارد.
  شیخ اشراق قائل به اصالت نور است و در واقع به جای اصالت وجود از اصالت نور استفاده می‌کند که این تنها یک تفاوت لفظی است. نور همه چیز را ظاهر می‌کند، وجود هم همین‌گونه است. وجود هم خود ظاهر است و هم مظهر، نور هم همین‌طور است.
  سهروردی ایرانی خالص است و فلسفه نور ابتدا در ایران و به دست سهروردی مطرح شد. این اصالت نور اگر از اصالت وجود محکم‌تر نباشد کمتر نیست.
سهروردی با وجود سن کم و با وجود اینکه حدود 10 سال را در سفر بود، آثار بسیار زیادی دارد که جای بسی تعجب است. نام‌های بسیار زیبا و پرمعنی که برای رساله‌های خود برگزیده ذوق بسیار زیاد او را نشان می‌دهد.
  البته بحث هیولی در حکمت ترسناک نیست! هیولی به زبان فارسی به معنای ماده سخت است. هیولی خود را نشان نمی‌دهد و دیده نمی‌شود. هیولی معقول است ولی محسوس نیست.
فاعل بدون منفعل وجود ندارد و عقل حکم می‌کند که هر فاعلی قابل دارد. حتی خداوند که فاعل مطلق است قابل می‌خواهد. بعد از خداوند هر موجودی، هم فاعل است و هم مفعول. اما اگر خداوند فاعل تنها است آیا موجودی وجود دارد که مفعول تنها باشد؟ یعنی در مقابل فاعل محض که خداوند است انفعال محض نباید داشته باشیم؟ وجود هیولی با عقل قابل اثبات است. این هیولی است که پذیرنده محض است و بی‌نهایت صورت قبول می‌کند ولی نه صورت‌های در عرض یکدیگر.
  هیولی صفت جهنم را دارد که هر چه گناه‌کار به آن وارد می‌شود و خداوند از آن می‌پرسد که آیا پر شدی؟ در پاسخ می‌گوید هل من مزید؟
  بعد از هیولی نیستی است و در واقع هیولی مرز هستی  و نیستی است، البته این هیولی مرز مهمی است، همه چیز را قبول می‌کند. آیا بین خالق و مخلوق مرز است؟ مرز صورت و معنی کجاست و جایی که از لفظ وارد معنی می شویم کجاست؟ مرز نفس و بدن کجاست؟ شیخ اشراق می‌گوید هیولی به آن معنی که ابن‌سینا می‌گوید وجود ندارد. اما از آنجا که وجود هیولی عقلانی است و فاعل محض، قابل محض می‌خواهد. باید هیولی وجود داشته باشد. شیخ اشراق هیولای حکمت مشاء را رد می‌کند. شیخ اشراق می‌گوید که ما در عالم خیال هستیم و نه خیال در ذهن ما!
  هر چیزی حد و بعد دارد و در نتیجه مقدار معین دارد. معین بدون مطلق نمی‌شود. حال اگر تعین‌ها را مقدار بگیریم مقدار نابود می‌شود و این همان هیولای شیخ اشراق است. اصل مقدار هیولی است که تعین‌ها از آن گرفته شده». صورت ها به هیولی تعین می‌دهند. تعینات مقدار صورت است، مقدار هیولی است و در نتیجه به نوعی با هیولی مخالف است و به نوعی آن‌ را قبول می‌کند. شیخ اشراق فلسفه ایران را در مقابل فلسفه یونان قرار داده و فلسفه‌ای  ایرانی ارائه کرده است.

که شیخ اشراق علیه رحمه با اثبات عالم خیال منفصل مرز ملک و ملکوت را برمی‌دارد و عالم ماده را به عالم معنی پیوند زده. ملک و ملکوت در عالم خیال منفصل شیخ اشراق یکی می‌شود و خود شیخ در این عالم خیال منفصل جهان، جهان دیگری می‌شود. انسا‌ن‌ها انسا‌های دیگری می‌شوند و شناخت عوض می‌شود.شیخ خود در این عالم خیال منفصل زندگی می‌کرد و در همین عالم ملکوت به شهادت رسید.حافظ شیخ اشراق و فردوسی را بسیار خوب می‌شناخت. در واقع  فردوسی، سهروردی حماسی است. و سهروردی، فردوسی فلسفی است.


منبع:تارنمای موسسه فلسفه و حکمت با کمی تغیر



دوازده کتاب پیشنهادی به مناسبت روز جهانی فلسفه

Twenty books suggested on the occasion of World Philosophy Day

آثار پیشنهادی از افلاطون
*ضیافت*
*جمهوری*
آثار پیشنهادی از شیخ اشراق سهروردی
*عقل سرخ*
*صفیر سیمرغ*
*آواز پر جبرییل*

آثار پیشنهادی از رنه دکارت
*رساله تاملات در روش به کارگیری عقل*
*تاملات در فلسفه اولی*

آثار پیشنهادی از محمدعلی فروغی
*سیر حکمت در اروپا*
*شاهکار های سقراط در فلسفه افلاطون*

آثار پیشنهادی از غلامحسین ابراهیمی دینانی
*دفتر عقل و آیت عشق*
*حکمت خسروانی*
*ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام*

شیخ اشراق حکیم شهاب الدین سهروردی اعلی الله مقامه الشریف در رساله عقل سرخ میگوید:

گفتم: راه از کدام جانب است؟
گفت: از هر طرف که بروی،اگر راه روی راه بری.

سعدی علیهم الرحمه میگوید

به راه بادیه رفتن به از نشستن باطل
و گر مراد نیابم به قدر وسع بکوشم

حافظ رحمت الله علیه میفرماید

تکیه بر تقوی و دانش در طریقت کافریست
راهرو گر صد هنر دارد توکل بایدش

*توکل و حرکت مهم ترین رکن برای رسیدن به حقیقت است*


تبلیغات

آخرین ارسال ها

آخرین جستجو ها

سیویل سل ارائه مشاوره رایگان مهاجرت تحصیلی هنرستان دخترانه پروین اعتصامی سورشجان گزافــِ درنگ، وبلاگ مطالب خواندنی اینجا همه چیز درهمه فایل های علمی تور های آنتالیا دو سوم،خصوصی